Тоймын төрөл: Шийдвэрийн тойм

Шүүхийн нэр, шийдвэрийн дугаар: Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх,  2022.12.08-ны өдрийн 101/ШШ2022/05181

Тоймын дугаар, огноо: № 13, 2023.01.20

Шийдвэрийн төлөв: Хүчин төгөлдөр

Санамж: Энэ хураангуй нь бүрэн гүйцэд шүүхийн шийдвэр биш бөгөөд түүнийг орлохгүй, зөвхөн шүүхийн шийдвэрийг олон нийтэд ойлгомжтой байдлаар мэдээлэн хүргэх зорилготой болно.

Агуулга: А нь нэгэн дүүргийн Газрын албанд холбогдуулан албадан чөлөөлсөн газрын эзэмших эрхийг олон жилийн өмнө хүнээс худалдаж авсан, хэдийгээр миний бие тухайн газрыг эзэмших эрхийн гэрчилгээгүй автогаражийн зориулалтаар ашиглаж байсан боловч дүүргийн Газрын албатай газар ашиглах тухай гэрээ байгуулж, холбогдох төлбөрийг жил бүр төлж байхад төрийн захиргааны байгууллагаас гэнэт газар чөлөөлөх шийдвэр гарч, миний автогаражийг буулгасан тул нөхөн төлбөрт 10,000,000.00 төгрөгийг нэхэмжилж байна гэжээ.

Харин хариуцагч Газрын албаны зүгээс нэхэмжлэгч А-г эзэмших эрхийн гэрчилгээгүй тухайн газрыг эзэмшиж байсан учраас нөхөн төлбөр олгох боломжгүй, нэхэмжлэгч нь төрийн өмчийн газрыг үнэ төлбөргүй ашиглаж байсан тул гэрээ байгуулж, газар ашигласны төлбөр авч байсан гэжээ.

Шүүх, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгө шударгаар олж авах, эзэмших, өмчлөх, өв залгамжлуулах эрхтэй............” гэж заасны дагуу иргэн гэрээ, аль эсхүл хуулиар хүлээсэн эрх, үүргээ зохих ёсоор биелүүлж, эдийн болон эдийн бус баялгийг шударгаар олж авсан тохиолдолд уг эд хөрөнгийг өмчлөх, эзэмших эрх үүснэ.

Газар өмчлөх болон эзэмших эрх нь хуульд зааснаар үүсэх бөгөөд Газрын тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.4-т хүчин төгөлдөр эрхийн гэрчилгээгүй аливаа этгээд газар эзэмшихийг хориглодог. Гэтэл нэхэмжлэгч А нь маргаан бүхий газрын эзэмших эрхийг урьд өмнө өөр хүнээс шилжүүлж авсан гэх боловч тэрээр дээр дурдсан хуульд заасан журмын дагуу зохих ёсоор шилжүүлж аваагүй, эрх бүхий этгээдийн зүгээс нэхэмжлэгчид уг газрыг эзэмших зөвшөөрөл олгоогүй буюу хүчин төгөлдөр эрхийн гэрчилгээгүй эзэмшиж байсан байна.

Иймд, нэхэмжлэгч А нь тухайн газрын хууль ёсны эзэмшигч гэж тооцогдохгүй учраас түүнд Газрын тухай хуульд заасан нөхөн олговор олгох үндэслэлгүй, нөхөн олговрыг гагцхүү хууль ёсны эзэмшигчид өгөх журамтай бөгөөд нэхэмжлэгчийн хууль, эсхүл гэрээгээр үүссэн эрх нь зөрчигдсөн гэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй гэсэн үндэслэлээр нэхэмжлэлийг нь бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн.

Шийдвэрийг бүтнээр харах цахим холбоос: https://shuukh.mn/single_case/124779?daterange=2013-01-01%20-%202023-01-19&id=1&court_cat=1&bb=1

Тоймыг бэлтгэсэн: Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мандалбаяр